Zapewne nie raz słyszałeś, gdy ktoś powiedział: “Gdyby tak mi się chciało, jak mi się nie chce…” albo też sam tak mówiłeś 😉 W tym humorystycznym stwierdzeniu tak naprawdę chodzi o to, że brakuje nam właśnie MOTYWACJI do działania. Samo słowo “motywacja” też coraz częściej pojawia się w naszym codziennym języku. Warto jednak wiedzieć, że motywacja jest również przedmiotem dogłębnych badań wielu nauk, a zwłaszcza psychologii.
“Motywacja to podstawa możliwości zrozumienia wszystkich procesów psychicznych oraz klucz do interpretacji osobowości. Nie ma właściwie teorii, która nie posługiwałaby się zmiennymi należącymi do kategorii motywacji”.1
Na przestrzeni czasu sformułowanych zostało wiele teorii motywacji, określono jej cechy, rodzaje, źródła i zbadano wiele innych aspektów. Zasadnicze jest jednak samo znaczenie pojęcia “motywacja”. Dlaczego? Ponieważ bardzo trudno pracować nad czymś, czego tak naprawdę nie rozumiemy! Zachęcam Cię zatem do poznania tego pojęcia, co będzie stanowić pierwszy krok na drodze do jej świadomego budowania i umacniania. O tym, jak wiele korzyści może to Tobie przynieść przeczytasz we wcześniejszym artykule: “Dlaczego motywacja to klucz do Twojego sukcesu? Poznaj 7 powodów”.
Czym zatem jest motywacja?
Słowo motywacja pochodzi z języka łacińskiego (łac. moveo movi, movere, motum), co oznacza: poruszać, wprawiać w ruch, zabierać się do czegoś, wywoływać, powodować.
Formalnym twórcą koncepcji motywacji jest Robert Woodworth, którą opisał ją już w 1918 r. Później psychologowie prezentowali swoje różne sposoby rozumienia tego pojęcia. Najczęściej jednak przyjmuje się, że motywacja to pewien proces. W wielu definicjach zwraca się też uwagę na dwie podstawowe właściwości motywacji. Po pierwsze, jest to natężenie motywacji (dynamika działania), na którą składają się trzy zmienne: siła procesu motywacyjnego oraz jego wielkość i intensywność. Po drugie, jest to kierunek czyli cel (wynik).
Definicja motywacji
Przez “motywację” należy rozumieć “proces, który wywołuje, ukierunkowuje i podtrzymuje określone zachowania ludzi spośród innych, alternatywnych form zachowania, w celu osiągnięcia określonych celów”.2
Cele te jednak nie mogą być dowolne. Zasadnicze znaczenie w przypadku motywacji ma właściwe określenie obieranych przez nas celów. Wbrew pozorom nie jest to proste. Świadczy o tym chociażby fakt, jak wiele powstało teorii motywacji. Każdego z nas motywują przecież inne czynniki i w dodatku z różną siłą. Dużą rolę odgrywa tu też nasza indywidualna hierarchia celów. Psychologie są jednak zgodni, co do dwóch warunków, jakie te cele powinny spełniać.
Warunki, które muszą zostać spełnione, aby powstał proces motywacyjny:
1. Cel ten musi być postrzegany przez Ciebie jako użyteczny
Oznacza to, że poziom motywacji zależy bezpośrednio od tego, jak oceniamy wynik podjętych przez nas działań. Jeśli realizację danego celu uważamy za korzystną, potrzebną i pożądaną, wówczas wykazujemy wyższą motywację. Trudno zatem oczekiwać motywacji do działania, gdy nie zmieni ono naszej sytuacji na lepszą. Zmiana ta może dotyczyć zarówno zewnętrznych aspektów, zmiany w nas samych czy też zmiany naszego położenia.
2. Cel ten musi być oceniany przez Ciebie jako osiągalny
Z reguły jesteśmy w stanie ocenić, czy jesteśmy zdolni do osiągnięcia pewnych rzeczy. W sytuacji, gdy mamy poczucie, że określony cel przekracza nasze możliwości, wówczas nie odczuwamy chęci do podejmowania działań z nim związanych. Wtedy najczęściej po prostu szybko się zniechęcamy i rezygnujemy. I odwrotnie, potrafimy wykazać się dużą wytrwałością i włożyć wiele nakładów sił, jeśli uznamy, że obrany przez nas cel jest realistyczny i osiągalny. Ta ocena z kolei zależy od naszej pewności siebie i wiary we własne możliwości. Badania dowodzą też, że nie motywują nas cele łatwe. Jesteśmy skłonni włożyć dużo więcej wysiłku w cele trudniejsze. Inaczej mówiąc, powinniśmy sobie wyznaczać cele trudne, ale osiągalne.3
Podsumowanie
Motywacja to nie tylko “modne” w ostatnim czasie słowo. To proces psychologiczny, na który można wpływać. Podstawową kwestią, której należy się przyjrzeć są cele. Jeśli zatem brakuje Ci motywacji w pierwszej kolejności dokonaj analizy celów, jakie sobie wyznaczasz. Oceń, czy spełniają one chociaż dwa zasadnicze warunki do powstania procesu motywacyjnego. To znaczy, czy rzeczywiście są one dla Ciebie ważne i zgodne z Twoimi potrzebami, a także to, czy wierzysz w możliwość ich realizacji.
Literatura:
1 H. Gasiul, Teorie emocji i motywacji.
2 M. Brzoza, P. Rachoń, Słownik uczuć i emocji.
3 R. Franken, Psychologia motywacji.
