Nawyki to inaczej czynności, które wykonujemy w sposób automatyczny czyli bez świadomego podejmowania decyzji. Pętla nawyku to z kolei schemat trzystopniowego procesu powstawania nawyku. Dlaczego warto poznać, jak ona działa? Odpowiedź przynoszą słowa Charlesa Duhigg: “Możemy zmienić nawyki, jeżeli zrozumiemy, w jaki sposób powstają”.
Pętla nawyku określająca sposób naszego działania – składa się trzech elementów:
1. WSKAZÓWKA – to inaczej wyzwalacz, impuls dla naszego mózgu przypominający o nawykowym działaniu.
(np. jesteś w pracy i ktoś bardzo Cię zdenerwował)
2. ZWYCZAJ – to działanie, zachowanie, które podejmujemy automatycznie po otrzymaniu wskazówki.
(np. po stresującej sytuacji w drodze z pracy do domu kupujesz automatycznie cheeseburgera)
3. NAGRODA – to coś, co subiektywnie uważamy za korzystne i przyjemne dla nas.
(np. zjedzenie tego cheeseburgera poprawia Ci humor)
Po otrzymaniu nagrody nasz mózg otrzymuje też sygnał, że warto ten zwyczaj zapamiętać. I tak powstaje PĘTLA NAWYKU.
(np. po kolejnej stresującej sytuacji dostaniesz od mózgu “przypomnienie”, żeby znów sięgnąć po określone jedzenie)
Charles Duhigg dowiódł również, że: “Nie możesz wyplenić złego nawyku, możesz go jedynie zastąpić przez inny nawyk”. Oczywiście należy dążyć do tego, aby ten nowy nawyk był dla nas dobry. Nawyki to bowiem nie tylko szkodzące nam zachowania. Niektóre nawyki mogą przynosić nam wiele korzyści (np. nawyk czytania książki przed snem, jedzenia owoców po śniadaniu, wychodzenia na spacer wieczorem itd.)
Co więcej, wiele z nawyków po prostu niezwykle ułatwia nam życie, a wręcz są niezbędne dla codziennego, sprawnego funkcjonowania. Na przykład, nie zastanawiasz się nad czynnością mycia zębów, wiązania butów, zmianą biegów w samochodzie – tylko robisz to w sposób automatyczny czyli podświadomy. Mają one jeszcze jedną bardzo ważną funkcję, a mianowicie pozwalają odciążyć mózg od wysiłku przetwarzania zbyt wielu informacji.
Jak zmienić w pętli nawyku zły nawyk na dobry?
WSKAZÓWKA i NAGRODA – pozostają NIEZMIENNE
ZWYCZAJ – to dla niego należy znaleźć dobry ZAMIENNIK
1. W pierwszej kolejności określ dokładanie, w jakiej sytuacji, gdzie, kiedy (o jakiej porze), w jakim towarzystwie itd. pojawia się wskazówka, czyli impuls wyzwalający nawykowe działanie.
(np. w pracy przy nadmiarze obowiązków zaczynasz odczuwać stres)
2. Potem sprecyzuj, jaką nagrodę otrzymujesz “dzięki” temu złemu nawykowi. Ta nagroda bardzo często nie oznacza tylko zaspokojenia, np. głodu czy nałogu. Ma ona też służyć uciszeniu złych emocji, podniesieniu energii, wypełnieniu pustki itd.
(np. zjadasz właśnie cheeseburgera niekoniecznie tylko dlatego, żeby zaspokoić głód, a dlatego, żeby obniżyć poziom frustracji)
3. Następnie zastanów się, jaki inny zwyczaj pozwoli Ci uzyskać tę samą nagrodę. Należy po prostu znaleźć dobry zamiennik, alternatywę.
(np. po stresującej sytuacji możesz zjeść zdrową przekąskę i pójść pobiegać, co również uspokoi Cię i poprawi humor)
PODSUMOWANIE
Nawyki powstają i działają w określonym schemacie. Poznanie go pozwala nie tylko pozbyć się złego nawyku. Dzięki zastosowaniu tej techniki wprowadzisz w zamian nawyk dobry, który może wspierać Cię w różnych aspektach Twojego życia. Weź też pod uwagę, że zamiana złego nawyku na dobry to proces. Niektóre zachowania praktykujemy przecież czasami latami. A utrwalenie nowego też nie nastąpi z dnia na dzień. Daj sobie zatem czas i nie zrażaj się początkowymi niepowodzeniami.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o mechanizmie pętli nawyku przeczytaj książkę Charlesa Duhigg, pt. “Siła nawyku. Dlaczego robimy to, co robimy i jak można to zmienić w życiu i biznesie”.
W procesie zmiany złego nawyku na dobry może Cię również wesprzeć stosowanie afirmacji. O tym, jak wprowadzić je do życia, przeczytasz we wcześniejszym artykule tutaj.
